|
|
OLIMPIJSKI ILANAAQ
(Sięganie do korzeni kulturowych)
Zimowe Igrzyska Olimpijskie "Vancouver 2010" mają już swoją oficjalną maskotkę. Jest nią stylizowany Inukshuk, dla którego przybrano imię Ilanaaq, co w języku Inuit znaczy - przyjaciel. Zimowe igrzyska kojarzą się ze śniegiem, w ogóle z północnym krajobrazem, a symbolem kanadyjskiej północy jest właśnie Inukshuk.
Zapewne, dla wielu słowo Inukshuk brzmi obco i niewiele mówi. Wyjaśnię więc, co skrywa się za tym określeniem.
Inukshuk, to tradycyjna budowla z kamieni, przypominająca człowieka lub stracha na wróble, wrony lub...karibu. To swego rodzaju, znak drogowy w pojęciu Inuit,czyli Eskimosów, ale dziś już tak ich się nie nazywa, bo Eskimo, to nazwa pejoratywna, nadana im przez sąsiadów z południa, Indian Cree, a znacząca "zjadacze surowego mięsa". Inuit - w języku samych zainteresowanych, znaczy - Ludzie.
Do orientacji terenowej w tundrze, tam gdzie brak naturalnych obiektów topograficznych, tubylcy budowali "Inukshuk'i" czyli kamienne,
Niewielkie figurki, które wskazywały im drogę, ostrzegały przed niebezpiecznymi miejscami, wskazywały miejsca przepraw itp.
Już małe dzieci w piosenkach, uczyły się na pamięć tras, kształtów i znaczenia Inukshuk'ów, bo słowa stanowiły ich opis. Inukshuków używano również do polowań, np., na karibu.
Budowano te kamienne ludzkie figurki (ich głowy zdobiono wrzosami, które niczym włosy powiewające na wietrze upodobniały Inukshuki do ludzi) i formowano z nich...stacjonarną nagankę, ustawioną w literę "V".
U podstawy tej litery, w najwęższym miejscu, za kamieniami skrywali sie myśliwi, którzy strzelali do przechodzących zwierząt (migrująch karibu).
Dziś maleje znaczenie Inukshuk'a, bo wypiera go współczesna technika 21 wieku, z GPS (Global Positioning System) na czele. Niemniej jednak przeszedł on do historii Kanady, bo jest cząstką spóścizny narodowej kojarzącej się północnymi rejonami tego kraju, ale ostatnio, nie tylko północnymi, bo coraz częściej te kamienne sylwetki spotyka się na południu Kanady.
Stawiają je mieszkający na południu Kanady biali z europejskimi korzeniami. Robią to głównie dla nawiązania do tradycji, stawiając je przy drogach wodnych np., na zatoce Georgian wielkiego jeziora Huron, czy wielu innych puszczańskich mniejszych jeziorach. Nie służą one dziś do nawigacji, a głównie dla...zabawy i pielęgnowania czegoś originalnego, właściwego tylko dla tego kraju. Niektórzy stawiają małe figurki Inukshuków przed swoimi domami (ja też).
Fascynacji tym kamiennym symbolem ulegają także turyści z całego świata. Niektórzy, dla upamiętnienia swojego pobytu w kanadyjskiej puszczy, uczczenia tego co zobaczyli i przeżyli, stawiają "swoje" własne Inukshuki (w książce "Kanada - kraj bobra i klonowego liścia", przedstawiam zdjęcie polskich turystów, budujących tuż przy autostradzie w puszczy, swojego Inukshuka).
Olimpijski przyjacielski Inukshuk, zwany Ilanaaq, jako znak kierunku, symbolizuje bezpieczeństwo, nadzieję i przyjaźń. Idealnie wkomponowuje się w ideę olimpiad.
Wybór przez komitet olimpijski tego symbolu wywyłał jednak również negatywną reakcję ze strony innych tubylców z zachodniego wybrzeża Kanady, a mianowicie "Indian". Wyrazili oni oburzenie, że nie wybrano ( spośród 1600 nadesłanych propozycji), nic co by nawiązywało do ich kultury.
Mnie ich reakcja nie dziwi, bo znam jej podłoże. Te dwie nacje; "Indianie" i "Eskimosi" nigdy nie darzyły się wzajemną sympatią. "Indianie", szczególni ci, których tereny łowieckie zazębiały sie czasem z terenami na których polowali Inuit, prawie zawsze, gdzie tylko mogli - tępili tych ostatnich. W historii już białego człowieka w Kanadzie, zanotowano przypadki, kiedy całe obozowiska Inuit były wybijane do nogi przez "Indian". Natomiast nigdy nie słyszałem, ani nie napotkałem żadnego historycznego opisu, w którym to Inuit napadli by na "Indian".
Można z góry założyć, że Inuit to przyjaźni ludzie. Byłęm u nich w tundrze przez tydzień na polowaniu na karibu i mam tylko same pozytywne doświadczenia.
Myślę, że Ilanaaq jest dobry wyborem, jako logo zimowych igrzysk olimpijskich w Kanadzie w 2010 roku.
Darz polski i kanadyjski Bór - Jozef Starski
Opracował 22/06/2005
Józef Starski
Powrót do polowań
|
|
