Powrót
Borsuk
Daniel
Dzik
Dziki królik
Jeleń sika
Jeleń szlachetny
Jenot
Kozica
Kuna domowa
Kuna leśna
Lis
Łasica łaska
Łoś
Muflon
Norka amerykańska
Norka europejska
Piżmak
Ryś
Sarna
Tchórz stepowy
Tchórz zwyczajny
Wilk
Wydra
Zając bielak
Zając szarak
|
Borsuk - Meles meles (Linnaeus, 1758)
Synonim: Jaźwiec
Rząd: Mięsożerne - Carnitrora
Rodzina: Łasicowate - Mustelidae
|
|
Borsuk jest największym przedstawicielem rodziny łasicowatych w Polsce i jedynym reprezentantem rodzaju Meles Brisson, 1762.
Opis: Tułów ma krępy, silny, zad masywny, głowa przechodzi w szyję bez zwężenia. Oczy są małe, uszy krótkie, zaokrąglone, biało obrzeżone, nos czarny, lekko zadarty. Ogon ma krótki.
Na spodniej jego części, naprzeciw odbytu,
występuje fałda skórna średnicy 4-5 cm, głębokości 2,5-3 cm, w której znajduje się narząd zapachowy. Ponadto posiada on po obu bokach odbytu charakterystyczne dla rodziny łasicowatych gruczoły zapachowe. Barwa sierści z wierzchu i na bokach ciała jest srebrzystoszara, spód ciała i kończyny czarne. Pysk i czoło są białe, przez oczy po obu bokach głowy przebiegają czarne pręgi. Samica ma 3 lub 4 pary sutek.
Formuła zębowa borsuka 3 1 4(3) 1/3 1 4(3) 2
Występowanie: Areał występowania borsuka obejmuje Eurazję (brak go w północnej Skandynawii oraz na północy europejskiej części b.ZSRR). W górach sięga w Europie do około 2000 m n.p.m., w wysokich górach Azji, jak np. Tien-szan, można go spotkać nawet do 4000 m n.p.m.
Biotop: Biotopem jaźwca są laski śródpolne, w większych lasach zajmuje zwykle pasy przybrzeżne. Lubi tereny pagórkowate, nory wygrzebuje na stokach.
Pokarm: Borsuk jest wszystkożerny, a w jego diecie duży udział ma pokarm roślinny: kłącza, bulwy, jagody, orzechy i inne owoce, zboża, lubi zwłaszcza owies w fazie mleczka i kukurydzę. Zjada drobne gryzonie, krety, jeże, płazy, ślimaki, dżdżownice, owady, z których najbardziej lubi osy i trzmiele. Wykopuje je w nocy, zostawiając charakterystyczne lejki, podobne do tych, jakie zostają po buchtowaniu małych warchlaków. Nie gardzi też padliną.
Rozród: Główny okres cieczki borsuka to lipiec-sierpień, ale możliwe są ruje wcześniejsze i późniejsze. Ciąża trwa od 7 do 12 miesięcy (tzw. ciąża przedłużona) na skutek opóźnienia implantacji. Młode rodzą się między styczniem a kwietniem (jeden miot rocznie). Liczba młodych w miocie wynosi 1-5 (zwykle 3). Otwarcie oczu następuje po 28-35 dniach. Noworodki są całkiem białe i mają małżowiny uszne zarośnięte. Okres laktacji trwa około 4 miesiące, ale już po 75 dniach życia młode borsuki pobierają pokarm stały.
Samodzielność uzyskują po 6 miesiącach życia, ale więzy rodzinne utrzymywane są do następnej wiosny. Dojrzałość płciową uzyskują samce po dwóch latach życia, samice w wieku 12-15 miesięcy. Kopulacja trwa albo krótko (2 minuty), albo długo (15 minut). Odbywa się na powierzchni ziemi przed norą, często w obecności młodych.
Borsuk linieje raz w roku mniej więcej w połowie kwietnia. W jesieni natomiast wyrasta mu sierść zimowa, zwykle przed końcem października ma już nowy kożuch na zimę. Długość życia borsuka na swobodzie
wynosi 12-15 lat.
Wrogami naturalnymi są wilk, ryś i włóczące się psy.
Behawior: Wbrew dawnym mniemaniom borsuk nie jest zgryźliwym samotnikiem, lecz wiedzie rodzinne, towarzyskie życie. W okresie lata dochodzi często do koncentracji dwóch albo trzech rodzin, które zamieszkują wspólną norę i razem się bawią. Większą część roku jaźwiec jest aktywny w nocy, opuszczając norę po zachodzie słońca i wracając przed wschodem. W okresie letnim przechodzi na aktywność dzienną. Rodziny borsucze przenoszą się z nory gniazdowej do innych, by dopiero w jesieni do niej powrócić. W czasie rui samce wydają przeraźliwe odgłosy, podobne do histerycznego krzyku kobiety lub dziecka.
Głos borsuka to skomlenie - popiskiwanie młodych, warczenie i rodzaj poszczekiwania wydawane najczęściej podczas zabaw. Borsuk ma dobrze rozwinięty słuch, węch i dotyk, słabiej wzrok.
Jaźwiec jest bardzo czystym zwierzęciem i przeprowadza codziennie gruntowną toaletę. Ruchy borsuka mimo pozorów ociężałości są szybkie. Ma on rzadką u zwierząt zdolność prędkiego poruszania się tyłem. Potrzebny mu jest ten ruch do tzw. włóczenia, tj. znoszenia ściółki z traw, liści, paproci do wyścielenia komory gniazdowej. Po zgromadzeniu ściółki na stos borsuk obejmuje ją przednimi łapami, przyciska do piersi i tyłem posuwa się do nory. Ścieżki są więc dokładnie wymiecione i czyste. Intensywne włóczenie ma miejsce w jesieni, dużo mniejsze na wiosnę przed urodzeniem młodych. W jesieni jaźwiec odkłada gruby podkład tłuszczu. Nie zapada w sen zimowy, tylko w śpiączkę, która jest przerywana w czasie cieplejszych dni odwilży.
Obszar zamieszkiwany przez poszczególne osobniki populacji jest bardzo dokładnie znakowany wydzielinami gruczołów przyodbytowych i narządu zapachowego ogonowego. Jest to tzw. terytorium. Borsuki robią znaki (przyciskanie odbytu, pocierania) nie tylko na pniach drzewnych, krzewach itp., ale bardzo gorliwie "pieczętują" się wzajemnie, najsilniej w czasie rui. Wydzielina narządu zapachowego ma zwykle barwę żółtą, a w okresie rui u samców jest od pomarańczowoczerwonej do purpurowej.
Prócz oznakowań zapachowych borsuki zdradzają swoją obecność w terenie obdrapywaniem kory na drzewach i krzewach, wydeptywaniem placów zabaw w pobliżu nory, wyraźnymi szlakami prowadzącymi do nor i wreszcie bardzo charakterystycznymi norami. Dzięki idealnym przystosowaniem budowy ciała jaźwce kopią nory, powierzchni od 30 do 50 m2 i o 2 do 30 otworach (okien). Nory rodzinne mogą być piętrowe i zawierać kilka komór. Borsuki kopią nory zawsze w nocy, zwykle na stoku, co im ułatwia wysypywanie ziemi.
W ciągu dwóch tygodni para potrafi wykopać norę o jednej lub dwóch komorach i dwóch wylotach.
Korytarz nie prowadzi nigdy wprost do komory, lecz zwykle w odległości około 1 m skręca w lewo lub w prawo i obniża się stopniowo do głębokości około 1,5-3 m. Korytarz ma około 45 cm średnicy i 3-10 m długości. Komora ma 60 cm wysokości i około 1 m średnicy.
Struktura socjalna borsuka jest mało znana, wiadomo tylko, że dominantem w rodzinie jest samiec. Wydaje się także, że jaźwce zawierają stadła dożywotnie.
Góra strony
|
|
|
